Informacje

Kontrowersyjne otwarcie unijnego rynku drobiu – umowa o wolnym handlu UE z USA

Podpisanie umowy w sprawie inwestycji i handlu pomiędzy UE a USA (TTIP) stworzy największy obszar wolnego handlu w gospodarce światowej. Obie gospodarki są ściśle ze sobą powiązane – udział UE w amerykańskim eksporcie wynosi ok. 18%, natomiast USA w eksporcie z UE – 17%. Liberalizacja wzajemnego dostępu do rynkĂłw obejmie większość sektorĂłw gospodarki, w tym jednego z najbardziej wrażliwych – sektora rolnego, gdzie uzyskanie ustępstw w redukcji ceł może być trudne.

W przypadku rynku mięsa najwięcej kontrowersji wzbudza otwarcie rynku drobiu w ramach liberalizacji polsko – amerykańskich relacji gospodarczych. Wg informacji opublikowanych przez analitykĂłw banku BGŻ na podstawie Agra Europe:
Eksport mięsa drobiowego ze StanĂłw Zjednoczonych do UE został wstrzymany prawie 17 lat temu. Związane było to z wysokimi normami sanitarnymi, ktĂłre obowiązują na terenie UE i odnoszą się rĂłwnież do produktĂłw importowanych. Na rynku drobiu UE użycie wody chlorowanej (chlorinated water) przy produkcji mięsa drobiowego jest od wielu lat zabronione. Co więcej zakazem tym zostały też objęte inne produkty antybakteryjne. Standardy te uniemożliwiły producentom drobiu w Stanach Zjednoczonych wejście na rynek UE, jednak obecnie w obliczu rozmĂłw TTIP ta sytuacja może ulec zmianie.
TTIP stwarza możliwość wzajemnego uznania norm i standardĂłw obowiązujących na obu rynkach. Jest to jednak obszar, ktĂłry podlega negocjacjom. Na przebieg tych rozmĂłw mają rĂłwnież wpływ rĂłżne grupy nacisku, w tym przedstawiciele z sektora drobiu. W chwili obecnej producenci mięsa kurcząt ze StanĂłw Zjednoczonych zrzeszeni w National Chicken Council (NCC) pracują nad strategią wejścia na rynek UE. Jednak jak podaje Agra Europe, z oficjalnych wystąpień NCC wynika, że szanse na tzw. zbliżenie norm sanitarnych są niewielkie. Producenci ze StanĂłw Zjednoczonych są sceptycznie nastawieni, ponieważ już wielokrotnie prĂłbowali doprowadzić do wzajemnego uznania norm dot. produkcji mięsa drobiowego - ostatnio w ramach skargi złożonej do Światowej Organizacji Handlu (WTO) odnośnie do możliwości wejścia na rynek. Tymczasem skarga ta do tej pory nie została rozpatrzona.
Z kolei z analizy rynkowej wynika, ze Stany Zjednoczone, ktĂłre są jednym z bardziej znaczących producentĂłw drobiu na świecie, mogłyby rocznie eksportować do UE mięso drobiowe o wartości ok. 436 mln EUR. Rynek unijny stałby się zatem jednym z ich ważniejszych rynkĂłw zbytu.
Można się spodziewać, że negocjacje dot. otwarcia rynku drobiu w ramach rozmĂłw TTIP nie będą łatwe. Producenci z UE obawiają się, że liberalizacja handlu ze Stanami Zjednoczonymi wpłynęłaby na wzrost podaży drobiu w UE i spadek jego cen. Takie otwarcie rynku mogłoby rĂłwnież utrudnić sytuację polskich eksporterĂłw, ktĂłrzy dynamicznie rozwijają sprzedaż na rynkach zagranicznych.

Link do opinii Banku BGŻ z dn. 5.11.2013 r.,  pt.: ”Umowa o wolnym handlu UE – USA może mieć duży wpływ  na rynek drobiu” - http://www.portalspozywczy.pl/mieso/wiadomosci/umowa-o-wolnym-handlu-ue-usa-moze-miec-duzy-wplyw-na-rynek-drobiu,93151.html .

Umowa o wolnym handlu UE – USA
Rozpoczęcie działań w kierunku większej liberalizacji w handlu obu krajĂłw zainicjowano w listopadzie 2011 r. podczas szczytu UE – US. W marcu 2013 r. KE zaproponowała krajom członkowskim UE wytyczne negocjacyjne, a czerwcu br. państwa UE wyraziły zgodę na rozpoczęcie przez KE negocjacji ze Stanami Zjednoczonymi. Pierwsza, wstępna runda negocjacji TTIP odbyła się w lipcu br. , a zakończenie negocjacji planuje się na październik 2014 r. przed upływem kadencji Komisji Europejskiej.
Od wielu lat UE i USA liberalizują dostęp do swoich rynkĂłw poprzez stosowane działania autonomiczne , jak i porozumienia bilateralne i multilateralne. Szybciej proces ten postępuje w stosunku do towarĂłw konsumpcyjnych i przemysłowych, natomiast ograniczany jest odnośnie produktĂłw rolnych. W efekcie tego, poziom stawek celnych UE oraz USA jest stosunkowo niski- średni poziom stawek taryfowych KNU ad valorem wyniĂłsł w 2011 r. 5,3% dla UE i 3,5% dla USA. Jednak istnieją grupy towarĂłw dla ktĂłrych stawki celne są znacznie wyższe i tworzą istotne bariery w dostępie do rynku.

W przypadku UE zjawisko to widoczne jest w przypadku wysokich stawek celnych na produkty rolno – spożywcze. Jest to efekt dużej ochrony wewnętrznego rynku rolno – spożywczego przez UE. Według danych WTO średni poziom stawek KNU (%) dla towarĂłw rolno – spożywczych w 2011 r. wyniĂłsł odpowiednio: dla UE – 16,6%, a USA – 10,9%.  W przypadku produktĂłw pochodzenia zwierzęcego UE rĂłwnież stosuje wysoki średni poziom stawek celnych ad valorem  powyżej 20%.     
 
W polskim handlu zagranicznym z USA dominują wyroby przemysłowe – obszar niskich stawek taryfowych. Najwyższe stawki ad valorem w eksporcie z Polski do USA występują w przypadku następujących grup towarowych: nasiona i owoce oleiste; ziarna; słoma i pasza (13,1%), jaja ptasie; jadalne produkty pochodzenia zwierzęcego, gdzie indziej niewymienione ani nie włączone. 

Ze względu na relatywnie niski poziom stawek celnych, głĂłwnym celem umowy TTIP będzie, oprĂłcz zniesienia barier taryfowych, eliminacja ceł we wzajemnym handlu oraz kosztownych barier pozataryfowych, ktĂłre utrudniają przepływ towarĂłw czyli ,m.in.: ograniczeń i zakazĂłw importu/eksportu, opłat dodatkowych, kompensat, zasad i wymogĂłw dodatkowych, norm i standardĂłw wzajemnie nieuznawanych. 
ZarĂłwno USA, jak i UE stosują restrykcyjne zasady w zakresie jakości i bezpieczeństwa żywności , co wpływa ograniczająco na wymianę handlową. Unijne regulacje limitują import mięsa  drobiowego poddanego chemicznemu odkażaniu oraz mięsa wieprzowego  wytworzonego przy użyciu raktopaminy.

O potencjale sektora drobiu w USA w komentarzu na stronie internetowej KIPDiP, pt.: "Charakterystyka mięsa drobiu  - Ameryka PĂłłnocna i świat" - http://www.kipdip.org.pl/article/id/859.

Państwa członkowskie w czerwcu 2008 r. podczas dyskusji na posiedzeniu Stałego Komietu ds. Łańcucha Żywnościowego i Zdrowia Zwierząt stanowczo oprotestowały projekt  przepisĂłw umożliwiający stosowanie do odkażania tuszek drobiowych następujących substancji chemicznych: - dwutlenku chloru; chlorynu sodowego zakwaszonego; fosforanu trĂłj sodowego oraz kwasĂłw nadtlenkowych (peroxyacids).

Projekt ten został oprotestowany i odrzucony na podstawie następujących argumentĂłw:
„Dopuszczenie do stosowania środkĂłw chemicznych w odkażaniu tuszek jest sprzeczne z unijną polityką dotyczącą bezpieczeństwa zdrowotnego żywności, a w szczegĂłlności z prowadzoną polityką na rzecz wzrostu zaufania konsumentĂłw do żywności oferowanej na rynku wspĂłlnoty. Przepisy te będą miały wpływ na uruchomienie importu tuszek z USA, poddanych technologii chemicznego odkażania mięsa drobiu, nie uznawanej do tej pory przez UE. Przepisy te stworzyłyby warunki do nierĂłwnej konkurencji w sytuacji kiedy w UE, w tym w Polsce, wprowadzane są ograniczenia i utrudnienia dla wielkotowarowej produkcji drobiarskiej oraz związany z tym wzrost kosztĂłw produkcji w wyniku podwyższania norm dobrostanu, czy realizacji programĂłw ograniczenia występowania Salmonelli i wielu innych programĂłw, ktĂłrych celem jest podnoszenie standardĂłw bezpieczeństwa żywności.”


ŹrĂłdło: Komentarz własny KIPDiP na podst. informacji Banku BGŻ i Raportu Amerykańskiej Izby Handlowej w Polsce: „TTIP: Szanse i wyzwania dla biznesu”.