Drugie półrocze 2016 r. przyniosło wyhamowanie eksportu jaj spożywczych

W ostatnich latach rosło znaczenie eksportu w zagospodarowywaniu krajowej produkcji jaj konsumpcyjnych. Udział eksportu w produkcji osiągnął poziom 35%-40%. Analiza wynikĂłw sprzedaży zagranicznej jaj spożywczych w latach 2008-2015 wskazuje, że roczna dynamika oscylowała w przedziale od 9% do 18%, a ujemny wynik dla eksportu zarejestrowano tylko w roku 2014 (-7%).

W 2016 r.  nastąpiło wyhamowanie polskiego eksportu jaj spożywczych, ktĂłry był zaledwie o 1% wyższy niż w roku 2015 i wyniĂłsł 230 544 tony. PorĂłwnując ubiegłoroczny wynik do 13% dynamiki w 2015 r., osłabienie eksportu jest tym bardziej widoczne. Spadek sprzedaży zagranicznej zauważalny był już od połowy roku także na rynku unijnym  w wymianie handlowej z krajami trzecimi.

Po pierwszych miesiącach 2016 r., zwłaszcza po wysokim 57% i 40% wzroście eksportu  w styczniu i lutym r/r, przewidywano bardziej optymistyczne tendencje w handlu zagranicznym. Jednak, w ostatnich sześciu miesiącach  2016 r.  sprzedaż jaj była o 17% niższa w porĂłwnaniu do pierwszego pĂłłrocza, jak rĂłwnież o 14% niższa  w zestawieniu do II pĂłłrocza 2015 r.

Dane za drugie pĂłłrocze ubiegłego roku potwierdziły scenariusz bardziej pesymistyczny niż zakładano. Wolumen eksportu w dwĂłch ostatnich kwartałach roku był na zbliżonym poziomie – około 52,4 tys. ton i  w zestawieniu do wielkości sprzedaży w I i II kwartale, jego poziom był gorszy o 10% i 8%. Warto także wskazać, że sprzedaż w III i IV kwartale ubiegłego roku była niższa odpowiednio o 12% i 16% w odniesieniu do analogicznego okresu 2015 r. Wyraźne spowolnienie eksportu nastąpiło od lipca 2016 r. Analiza porĂłwnawcza do 2015 r. potwierdza, że od września do grudnia  2016 r. miesięczne wielkości eksportu były niższe r/r odpowiednio o: 16%, 12%, 20%  i 15%.

Trudno jednoznacznie wskazać przyczyny spadku eksportu jaj spożywczych z Polski w 2016 roku. Z pewnością nie wpłynęła na to sytuacja epizootyczna związana z pojawieniem się wirusa wysoce zjadliwej grypy ptakĂłw H5N8 w stadach drobiu na początku grudnia 2016 r.  Można założyć, że przyczyniły się do tego kłopoty kilku dużych producentĂłw jaj spożywczych, spowodowane występowaniem salmonelli w stadach towarowych kur nieśnych. Warto jednak uwzględnić inne przyczyny natury strukturalnej, np. zwiększony popyt krajowy czy wysoka cena jaj na rynku krajowym. Wskazane czynniki wykazują zbieżność  z postępującym spadkiem wolumenu wywozu pod koniec ubiegłego roku. 

Jaja konsumpcyjne z Polski trafiają do konsumentĂłw w większości krajĂłw unijnych. Na rynek WspĂłlnoty skierowane zostało w ubiegłym roku 98% wszystkich wyeksportowanych jaj z Polski,  a pozostała część trafiła do konsumentĂłw w krajach trzecich. Blisko 70% jaj importowane jest przez kontrahentĂłw z Niemiec, Holandii, Włoch i Czech. Nie odnotowano istotnych zmian w handlu  z holenderskimi i czeskimi importerami. Eksport do Holandii był o niecałe 1% niższy porĂłwnując r/r,  a do Czech wzrĂłsł o 4%. Bardziej chłonny okazał się rynek największego importera jaj z Polski, czyli Niemiec – eksport wzrĂłsł o 24% do 63 tys. ton. Z kolei Włosi wykazywali mniejsze  zainteresowanie zakupami jaj z Polski, co skutkowało w skali roku, spadkiem eksportu o 31%.  Spadek sprzedaży zarejestrowano także na inne wiodące rynki eksportowe: na Litwę (-25%) i na Słowację (-30%).

Warto zwrĂłcić uwagę, na zwiększony popyt na jaja konsumpcyjne na Węgrzech i we Francji. Eksport do wskazanych krajĂłw wzrĂłsł odpowiednio o 68% i o 42%. Przypominamy, że władze weterynaryjne  i producenci w tych krajach od dłuższego czasu zmagają się z trudną sytuacją związaną z występowaniem wysoce zjadliwej grypy ptakĂłw u drobiu.

Poza głĂłwnymi unijnymi kierunkami eksportu, polscy producenci  stale poszukują perspektywistycznych rynkĂłw zbytu, zwiększając zasięg geograficzny wywozu. Nawiązywanie nowych kontaktĂłw handlowych z importerami spoza UE, przybiera na znaczeniu, w związku z silną konkurencją i coraz bardziej nasyconym rynkiem europejskim. Polska jest siĂłdmym największym eksporterem w UE mając na uwadze wymianę handlową z państwami  trzecimi. Poza jajami w skorupkach, przedmiotem wywozu są produkty przetwĂłrstwa jaj.  

W 2016 r. wywĂłz jaj konsumpcyjnych do krajĂłw trzecich wyniĂłsł 4,2 tys. ton. Irak to największy ubiegłoroczny importer spoza UE o łącznym wolumenie przywozu 1,2 tys. ton (+17% r/r). WywĂłz jaj do Szwajcarii od dłuższego czasu maleje, jednak kraj ten był w 2016 r.  nadal drugim pod względem wielkości rynkiem zbytu, do ktĂłrego trafiło łącznie 1,0 tys. ton jaj (-52% r/r). W 2016 r. polscy eksporterzy zwiększyli wysyłki jaj spożywczych do Kongo, Gambii, Zjednoczonych EmiratĂłw Arabskich, Republiki Środkowoafrykańskiej, Liberii, Omanu, Kataru, Bahrajnu, czy też Mauretanii. W wywozie jaj  konsumpcyjnych z Polski poza granice UE w ubiegłym roku największy 40% udział miały kraje Bliskiego Wschodu, a 35% wywozu skierowane zostało do państw afrykańskich.