NIK ocenił urzędowy nadzór nad produkcją zwierzęcą.
We wstępie do raportu Najwyższej Izby Kontroli pt. „NadzĂłr na funkcjonowaniem ferm zwierząt” opublikowanego w styczniu 2015 r. napisano uzasadnienie:
„Kontrola podjęta z inicjatywy własnej NIK. Przemysłowa hodowla nie jest obojętna dla jakości i warunkĂłw życia ludzi mieszkających w bliskim sąsiedztwie ferm za sprawą uciążliwych odorĂłw oraz zanieczyszczeń wĂłd, w tym w wyniku przenawożenia gleb, prowadzących do zagrożeń chemicznych i mikrobiologicznych. Odzwierciedleniem występujących uciążliwości są protesty lokalnych społeczeństw oraz skargi kierowane do organĂłw rządowych i parlamentarzystĂłw.”
Kontrolą zleconą przez NIK objęte zostały fermy drobiu powyżej 40 tys. sztuk stanowisk. Wielkość ta jest przyjętym przez UE kryterium intensywnej produkcji drobiu wymagającej uzyskania pozwoleń zintegrowanych. Wymagania w tym zakresie określa dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady nr 2010/75/WE dotycząca zintegrowanego zapobiegania zanieczyszczeniom.
NIK posłużył się tym kryterium do skontrolowania nie tylko zakresu nadzoru sprawowanego przez Inspekcję Ochrony Środowiska, ale rĂłwnież do oceny działalności kilku innych Inspekcji sprawujących urzędowy nadzĂłr na fermami zwierząt : Inspekcji Weterynaryjnej, Inspekcji Sanitarnej i Inspekcji Budowlanej. Ostateczna ocena funkcjonowania urzędowego nadzoru nad produkcją zwierzęcą jest pozytywna, jednak posłużyła do wydania przez NIK krytycznych opinii o gospodarstwach prowadzących intensywną produkcję zwierzęcą. NIK określił tę produkcję nazwą „wielkoprzemysłowa”. Nazewnictwo takie nie występuje w przepisach. Jest używane tendencyjnie przez organizacje ekologiczne i służy emocjonalnemu podkreślaniu niechęci tych organizacji oraz mieszkańcĂłw wsi, przeciwnych rozwojowi intensywnej produkcji drobiarskiej.
Najwyższa Izba Kontroli posłużyła się w raporcie, między innymi, ich ogĂłlnikowymi, obiegowymi opiniami na temat intensywnej produkcji zwierzęcej.
„Wielkoprzemysłowe fermy zwierząt są często bardzo uciążliwe dla osĂłb mieszkających w ich sąsiedztwie i środowiska naturalnego. Tymczasem nadzĂłr nad fermami wielkoprzemysłowymi jest dziurawy, bo wyznaczone do kontroli instytucje nie wspĂłłpracują ze sobą tak, jak powinny: mają rozbieżne dane i nie wymieniają się informacjami. Wykorzystują to niektĂłrzy właściciele ferm i, w zgodzie z prawem, dzielą „na papierze” duże fermy na mniejsze. Podlegają dzięki temu mniej rygorystycznym przepisom, co sprawia, że ich fermy są bardzo uciążliwe dla sąsiadĂłw i środowiska. W Polsce działają 864 wielkoprzemysłowe fermy zwierząt. Od roku 2010 r. ich liczba wzrosła o 112. Mają one ogromny wpływ na jakość i warunki życia ludzi mieszkających w ich sąsiedztwie, zwłaszcza najbliższym. Fermy wydzielają uciążliwe odory. Poza tym niewłaściwe magazynowanie, wylewanie i utylizowanie powstających w fermach ogromnych ilości nieczystości (np. gnojowicy, obornika) prowadzi do poważnych zagrożeń dla środowiska naturalnego i zdrowia człowieka (np. nadmierne nawożenie gleb odchodami zwierzęcymi zanieczyszcza wody gruntowe).
W senackiej Komisji Rolnictwa i Rozwoju Wsi , podczas posiedzenia w dniu 7 stycznia 2015 r., odbyła się dyskusja nad raportem NIK.
http://senat.atmitv.pl/SenatConsole/TransmissionArchiveItem.go?code=8KRRW1301
Raport jest dyskusyjny, między innymi, dla senatora Przemysława Błaszczyka, ktĂłry doskonale zna konflikty mieszkańcĂłw z producentami.
Fragmenty jego wypowiedzi (na podstawie retransmisji z posiedzenia senackiej Komisji RIRW):
„- Chciałbym się odnieść do całego tego raportu, z ktĂłrego wynika, że takie opinie tworzą tak naprawdę zły klimat dla produkcji. I wiemy jakie mamy problemy, jako hodowcy, bo też zajmuję się hodowlą drobiu. Z sąsiadami - z tym właśnie związane są uciążliwości tej produkcji. Ochrona musi być i dla nowopowstających ferm i dla mieszkańcĂłw, ale także dla tych ferm, ktĂłre funkcjonują od dziesiątek lat i przez brak jakichś zapisĂłw i warunkĂłw, ktĂłre by ograniczały możliwość zabudowy wokĂłł tych ferm. Osoby na początku kupowały działkę stawiały mieszkania i jak zaczynały funkcjonować, to wszystko było w porządku, a po jakimś czasie zaczęły mieć pretensje, zaczęły napływać skargi na produkcję na uciążliwość. Kiedyś był wyznaczony taki pas ochronny - nie można było zabudowywać wokĂłł takich ferm, teraz tego nie ma. Dlatego mĂłwię, że te wszystkie uwarunkowania prawne powinny działać w dwie strony, żeby takich raportĂłw i takich uwag nie było, bo potem i producenci będą mieli problemy.”
„ - Tam gdzie mamy wieś powinno funkcjonować rolnictwo, a tam gdzie mamy tereny mieszkalne, są problemy z funkcjonowaniem istniejących ferm, bo są sprzeciwy mieszkańcĂłw.”
Komentarz własny KIPDiP